Hoefbevangenheid
Hoefbevangenheid is een stofwisselingsstoornis die ertoe lijdt dat er een vochtuitreding plaats vind die de lamellen uit elkaar drukt met als gevolg dat de hoeflederhuid los raakt van de hoornwand. Het gevolg hiervan is dat het hoefbeen neerwaarts zal kantelen, aangezien de buigpees van het paard harder gaat trekken als de hoefbeen strekker.
De verbinding tussen binnen- en buitenzijde van de hoef wordt het lamellaire ophangsysteem genoemd. Dit bestaat uit honderden lamellen die in elkaar geweven zijn en aan de onderzijde van de hoef zichtbaar worden als de witte lijn. De ontsteking van hoefbevangenheid bevindt zich in de wandlederhuid. Door de druk van het ontstekingsvocht zullen de plaatjes loslaten. Daardoor laat ook het hoefbeen, dat is verbonden met de hoornwand, los. Hierdoor ontstaat er een rotatie van het hoefbeen die een grote druk op de zool uitoefent. De acute hoefbevangenheid uit zich in een plotselinge optredende ernstige kreupelheid. Meestal komt dit gelijktijdig in de hoeven van de beide voorbenen voor. Hoefbevangenheid aan alle vier de benen of aan de beide achterbenen komt minder vaak voor.
Typerend voor hoefbevangenheid is dat het paard probeert de druk op de voorvoeten te verlichten door op de achterhand te ‘hangen’. De ontsteking, die goed te zien is op de tweede foto, is zeer pijnlijk, waardoor een paard weigert te bewegen. De meest voorkomende stand hierbij is dat de achterbenen ver onder het lichaam wordt geplaatst en beide voorbenen worden gestrekt om zo het toongedeelte in de voorhoeven te ontlasten. Tevens kunnen de hoeven warm aanvoelen en is het visiteren van de hoef extreem pijnlijk bij hoefbevangenheid.
Oorzaken van hoefbevangenheid
- Teveel aan koolhydraten (suikers en zetmeel) en eiwitten. Deze zijn onder andere terug te vinden in voorjaarsgras, verse granen en overmatig voeren van krachtvoer
- Overgewicht
- Plotselinge rantsoen wijzigingen. Dit kan leiden tot acute maag- en darmstoornissen
- Drinken van te veel koud water, met name na grote inspanning. Hierdoor raakt de darmflora geheel van streek
- Te zware belasting op harde ondergrond
- Overbelasting ten gevolge van blessures
- Bepaalde medicijnen, met name die op langere termijn gebruikt worden, bijv. corticosteroïden
- Ontstekingen in het lichaam bijv. aan de nageboorte blijven staan of zware koliek operaties
- Stress
- Koorts op langere termijn
- Gif, onder andere veroorzaakt door het eten van giftige planten
Behandeling van hoefbevangenheid
Wanneer u een paard aantreft met hoefbevangenheid zal u direct moeten handelen om zoveel mogelijk interne schade te voorkomen. Paarden met hoefbevangenheid moeten onmiddellijk worden stilgezet, het liefst op een natte zandbodem en eventueel samen met natte verbanden. In de acute fase moeten de hoefijzers direct worden afgehaald. Mocht het paard willen gaan liggen laat dit dan ook toe aangezien het de druk en de pijn tijdelijk vermindert. Het is daarom ook aan te raden een box in tweeën te delen, zodat het paard zelf kan kiezen om op een natte zandbodem te gaan staan of om droog te liggen. Het is tevens aan te raden de hoeven eventueel met koud water af te spuiten, dit verkoeld en verlicht de pijn.
Verder kunt u het rantsoen onmiddellijk beperken tot alleen hooi, water en verder niks. Eveneens moet het paard behandelt worden met antistollingsmiddelen, pijnstillers en ontstekingsremmers. Daarnaast zal het paard spoedig beslagen moeten worden met speciaal beslag, dit om verder kanteling en schade te beperken. Dit beslag is dan aan ook van groot belang en zal altijd individueel bekeken moeten worden en zal moeten worden aangelegd door een gespecialiseerd hoefsmid na onderling overleg met de behandelend dierenarts. Met een opentoonijzer worden goede resultaten geboekt, maar het beslag zal van paard tot paard verschillen.
Sincker
De meest extreme vorm van hoefbevangenheid wordt sincker genoemd. Hierbij kantelt het hoefbeen geheel verticaal naar beneden. Dit wordt veroorzaakt doordat de gehele lamellenconstructie aan de voorzijde van de hoef radicaal vernietigd is en daarop geheel loslaat. Hierop zal de teenstrekker verlengen en heeft de buigpees de vrijheid gekregen het hoefbeen geheel te kantelen. Met als gevolg dat de onderliggende bloedvaten afgekneld worden, die hierop zullen afsterven. Verder zal de zool uit gaan bollen doordat de punt van het hoefbeen hierop drukt. Het uiterste gevolg hiervan is dat het hoefbeen via de zool naar buiten breekt. Dit wordt ook wel zoolbreuk genoemd. Op het moment van een zoolbreuk zal men het paard in moeten laten slapen, aangezien dit niet meer hersteld en een ondragelijke pijn met zich mee brengt voor het paard.
Oorzaak van sincker
Deze zijn over het algemeen hetzelfde als bij hoefbevangenheid, maar vaak in een extreme vorm. Sincker komt vaak voor bij pony’s die al meerdere keren hoefbevangen zijn geweest.
Behandeling van sinker
De behandeling zal met name gericht zijn om de bodemdruk weg te nemen van de uitgebolde zool. Een paard zal dan ook beslagen moeten worden met speciaal beslag, bestaande uit een hoefijzer waarop alleen de wand kan rusten, doordat het draagvlak ter hoogte van de zool geheel is uitgesmeed. Verder zal de zool beschermd moeten worden door middel van stalen platen of balken.
Bron: Dr. Christoph v. Horst Platination